Nam 32 tuổi, khám ngày 5/3/2013, hình thể hơi gầy, da trắng hơi dính. Mấy ngày nay bị chảy nước mũi trong, họng ngứa, ho không ngừng, bệnh nhân này là một người yêu thích Trung y, lúc rảnh rỗi thường đọc nhiều về Trung y, có thể nói khá rành rọt về lý thuyết.
Lần bị bệnh này, anh tự tự phối Nhị trần thang với Trúc diệp, Cát cánh, dùng 3 tễ, hiệu quả không rõ rệt, do lần trước con anh ta bị sốt cao, được tôi cắt thuốc mà cơn sốt nhanh chóng giảm nên anh ta rất tin tưởng. Lần này anh ta đến khám. Tôi cho dùng Quế chi gia Hậu phác Hạnh tử thang hợp Bán hạ Hậu phác thang gia Liên kiều.
Phương dùng: Quế chi 15g, Bạch thược 15g, Sinh Cam thảo 15g, Hậu phác 15g, Hạnh nhân 10g, Khương Bán hạ 15g, Tô ngạnh 10g, Phục linh 15g, Liên kiều 30g, Sinh khương 3 phiến, Đại táo 3 quả. Dùng 3 tễ.
Khám lại ngày 8/3: sau khi dùng thuốc, cơn ho không giảm, họng vẫn ngứa, ho không ngừng, còn chảy nước mũi trong, lưỡi nhợt không khát, Đổi sang dùng Tiểu thanh long thang gia vị
Phương dùng: Sinh Ma hoàng 3g, Quế chi 9g, Bạch thược 9g, Bán hạ 15g, Can khương 5g, Tế tân 5g, Ngũ vị tử 9g, Sinh Cam thảo 6g, Xạ can 9g, Tử uyển 12g, Chích cương tằm 12g, Thuyền thoái 9g, Sinh Bạch quả nhân 9g, dùng 3 tễ.
Khám lần 3 ngày 10/3: sau khi dùng thuốc họng ngứa giảm nhiều, vẫn ho đến mức phải ngồi xuống, gần đây khi ho còn có cảm giác buồn nôn, không muốn ăn. Dùng Sài Phác thang gia vị.
Phương dùng: Sài hồ 12g, Hoàng cầm 5g, Bán hạ 12g, Đẳng sâm 10g, Chích thảo 10g, Hậu phác 12g, Tô diệp và Tô ngạnh đều 6g, Can khương 6g, Ngũ vị 12g, Chích cương tằm 10g, Thuyền thoái 6g, Xạ can 12g, Tử uyển 12g, Sao Bạch quả nhân 9g, Mộc hồ điệp 6g. Dùng 3 tễ. Sau khi dùng thuốc bệnh khỏi.
“Thể ngộ - nhận ra”
Y án này bị chẩn đoán sai trong lần khám đầu, dựa theo sắc mặt trắng, người gầy mà đơn thuần cho là Quế chi thể chất, sử dụng Quế chi gia Hậu phác Hạnh tử thang hợp Bán hạ Hậu phác thang, với ý làm cơ thể cường tráng, kiêm tác dụng giảm cảm giác ngứa ở họng, mà đạt đến mục đích điều trị là hết ho do họng ngứa. Sau khi dùng thuốc các chứng không giảm
Sau đó suy xét kĩ thì bệnh cảm mạo mới mắc, nếu không điều trị theo nguyên tắc thì sẽ dễ khiến bệnh kéo dài không giải. Vào triều đại của Trọng Cảnh, hầu hết mọi người đều bị “cơ hàn-đói lạnh”, ăn uống không no, quần áo không đủ ấm, thể chất hư nhược, đó cũng là lý do nhiều lần Trọng Cảnh cảnh báo không được để ra mồ hôi quá nhiều, còn đối với người ngày nay, đa phần là béo khoẻ, vậy nên dùng “tiểu phát hãn” sẽ hoàn toàn không có vấn đề gì, miễn là không có chống chỉ định như mắc chứng nhịp tim quá nhanh hoặc thể chất cực độ hư nhược, thì hoàn toàn có thể xem xét đến tễ của Ma hoàng, nếu như xác định không thể dùng được Ma hoàng, thì có thể dùng Kinh giới, Phòng phong thay thế, vừa có được tác dụng phát hãn của Ma hoàng mà vừa không sợ tác dụng phụ của Ma hoàng. Tây y chẩn trị cảm mạo khái thấu tại sao lại dễ biến thành kéo dài không khỏi, cũng là do tư duy sử dụng các loại kháng sinh kháng khuẩn, đối với người bệnh lại không có sự điều chỉnh nào, đó là vì chỉ quan tâm đến bệnh mà quên mất người bệnh.
Y án này là dùng phát biểu không đủ, nên bệnh không thể khỏi, trước tiên phải phát biểu ngoài tà, tiếp đến là làm cơ thể cường tráng, như vậy có thể thấy ngay được hiệu quả, có thể thấy Trung y trị bệnh không hề chậm chạp.
Khám lần 3 căn cứ vào tình trạng khi ho có buồn nôn, mà ăn kém, nên cho dùng Tiểu sài hồ thang làm chủ. Chứng ho của Tiểu sài hồ thang, nếu như có hung hiép mãn muộn của Sài hồ chứng thì đó chính là kim chỉ nam, nhưng nếu như do cảm mạo kéo dài, thể lực giảm, ham ngủ, ăn kém, chóng mặt, cũng có thể sử dụng tương tự, nếu thấy đờm vàng dính, thì nên bỏ Nhân sâm, Đại táo, Cam thảo, để tránh trợ nhiệt sinh đàm, lại gia Xạ can, Đình lịch tử, Tang bạch bì; nếu như ho có ẩu nghịch, thì hợp với Bán hạ Hậu phác thang, đương nhiên nếu có chứng “yếu trung như hữu chích luyến” thì dùng càng có hiệu quả; nếu ho khan ít đàm, có thể dùng kinh nghiệm của Hồ lão, trọng dụng Trần bì 24-30g, lại gia thêm Hạnh nhân; nếu như họng ngứa không chịu được, có thể gia Trúc diệp 15g, Phòng phong 15g, tuỳ chứng trên lâm sàng mà gia giảm đạt hiệu quả tốt.
Tác giả: Vương Hiểu Quân
Đăng nhận xét