Dương minh bệnh có tổng cộng 89 phương chứng (Thái dương dương minh 21 điều, Thiếu dương dương minh 3 điều, Chính dương dương minh 64 điều), là luận thuật chủ yếu của Trọng Cảnh về chứng trị của Dương minh bệnh, về dược chứng chủ yếu là thanh lý nhiệt, thích hợp ứng dụng với lý dương nhiệt chứng. Do đó, Hồ Hi Thứ tiên sinh gọi Dương minh bệnh là Lý dương chứng.
Điều cần chú ý là trong 89 phương chứng có không ít chứng tuy là lý dương chứng nhưng không phải là lý thực chứng, như Chỉ tử thị thang, Bách hợp địa hoàng thang, Bạch hổ gia Nhân sâm thang chứng, vậy tại sao trong đề cương của Dương minh bệnh Trọng Cảnh lại nói rằng “Dương minh chi vi bệnh, Vị gia thực thị dã” ? Nguyên nhân là các biểu hiện trên lâm sàng của chứng Vị gia thực thường đặc trưng, không những về nguyên nhân hình thành và chứng trạng cũng có biểu hiện như vậy.
Trong phần luận có rất nhiều điều văn luận về việc điều trị không chính xác dẫn đến tân dịch tổn thương, hoặc diều trị sai “nhiệt truyền lý” mà dẫn đến lý nhiệt kết thực, tức là chứng của Vị gia thực. Cũng theo đó mà nói, bệnh cơ chủ yếu của Dương minh bệnh là lý nhiệt thương tân, dẫn đến Vị gia thực, có thể biết tà nhiệt là nguyên nhân hình thành của Vị gia thực, mà trong đó cũng bao hàm cả chính hư (tức tân dịch – huyết dịch tổn thương).
Thanh lý nhiệt, bảo vệ tân dịch, sinh tân dịch là nguyên tắc chủ yếu phòng trị Vị gia thực. Do đó, sau khi đã hình thành chứng của Vị gia thực, dùng Qua đế tán, Đại sài hồ thang, Thừa khí thang loại thổ, hạ, cấp khu trục tà thực, còn khu Vị gia thực chưa hình thành thì trước tiên dùng Đại thanh long thang, Bạch hổ thang,v.v…để thanh nhiệt cả trong lẫn ngoài, phòng trừ hình thành Vị gia thực, đáng khi xác định chính xác tân huyết đã hư thì dùng Bạch hổ gia Nhân sâm thang, Bách hợp Địa hoàng thang,v,v…để dưỡng Vị sinh tân huyết, phòng trừ táo kết thành chứng Vị gia thực, tức là 89 phương chứng là phạm vi bao bọc xung quanh lấy Vị gia thực làm trung tâm, mà đều thuộc về lý dương chứng, tức là thực chất của Dương minh bệnh.
Cần phải chú ý: có 6 điều văn Trọng Cảnh đưa ra khái niệm về “ôn bệnh”, phương chứng điều trị không lấy mục tiêu là Ôn bệnh để luận thuật mà luận thuật về đặc điểm chứng trạng của Ôn bệnh trong Dương minh bệnh thiên, đó là hiểu biết về chứng trị của Trọng Cảnh đối với Dương minh bệnh, nó làm các loại biểu hiện của ôn bệnh chứng trị trở nên rõ ràng. Đơn giản mà nói thì chứng trị của Ôn bệnh là nằm trong chứng trị của Dương minh bệnh.
Ôn bệnh và Thương hàn, Trúng phong, Kết hung đều là bệnh danh của Trung y, đều là căn cứ vào phản ứng chứng trạng sau khi bệnh nhân phát bệnh mà xác định, nên để chính xác cần phải dựa vào chứng, hoàn toàn khác với bệnh danh chẩn đoán của bên Tây y. Ví vụ như bệnh SARS, là bệnh danh chẩn đoán của Tây y trên toàn thế giới, có độ chính xác về nguyên nhân, cũng như chứng trạng đặc trưng khi phát bệnh, nhưng lại có sự biểu hiện khác nhau trên từng cá thể, khác nhau về thời gian, khác nhau về hoàn cảnh, khí hậu, và chứng hậu phát tác cũng khác nhau, có thể có biểu hiệu của thương hàn, nhưng cũng có thể có biểu hiện của phong ôn, cũng có khi có biểu hiện của Thái dương dương minh hợp bệnh, hay có thể là Dương minh bệnh, cũng có thể là Thiếu dương dương minh hợp bệnh,…cò khi gọi là SARS thì chỉ là nói về Ôn bệnh hoặc chia thành 2 loại mà không thể xác định chính xác là gì.
Cũng có thể nói, Ôn bệnh là bệnh danh của trung y đời sau, nó phù hợp với các bệnh cấp tính, truyền nhiễm của Tây y, nhưng thực tế nó bao hàm sự phát bệnh khác nhau không thể chỉ giới hạn trong 1 bệnh danh cố định. Tây y có thể chẩn đoán bệnh tật chính xác, nhưng bất luận là loạt bệnh nào, là cấp tính hay mạn tính, thì trong quá trình phát bệnh đều có giai đoạn biểu hiện chứng hậu, đặc trưng của Ôn bệnh, Dương minh, đều có thể dùng theo Trọng Cảnh luận trị phương chứng của Dương minh bệnh, Ôn bệnh.
Đăng nhận xét